Hyrje:

Në vitin 1960, Mennell deklaroi se “përtej çdo dyshimi, përdorimi i dorës së njeriut, si një metodë për reduktimin e vuajtjeve njerëzore, është ilaçi më i vjetër i njohur për njeriun”. Pavarësisht nga ky pretendim, praktika e terapisë fizike manuale ortopedike (OMPT) në Shtetet e Bashkuara vetëm kohët e fundit ka hyrë në praktikën kryesore klinike. Grieve ka shprehur prej kohësh gjendjen e vështirë të terapistit manual duke thënë: “Ne vazhdojmë të tingëllojmë sikur dimë kaq shumë, kur dimë relativisht pak. Mund të jetë një gjë e mirë ta pranojme këtë. Ne bëjmë një pjesë të madhe të shkencës klinike, i referohemi me entuziazëm kësaj apo asaj pjese të një mali plotë me literaturë që i shërben më së miri interesit tonë të veçantë. Salter thotë, megjithatë, se “kujdesi për pacientët mbetet si art, por arti duhet të bazohet në shkencë”.

Orthopaedic Manual Physical Therapy

Për vite me radhë, klinicistët, studiuesit dhe akademikët janë përpjekur të përkufizojnë OMPT. Meadows e ka përcaktuar OMPT si “një qasje e tërë ndaj mosfunksionimit muskuloskeletor, dhe jo vetëm një seri teknikash”. Ai vëren më tej se qëllimi i OMPT mund të jetë mobilizimi ose stabilizimi i një segmenti të caktuar të artikulacionit ose shtyllës në mënyrë që teknikat e tjera të mund të kenë një efekt optimal.

Ky përkufizim i OMPT thekson nocionin se OMPT është me të vërtetë i vlefshëm në stabilizimin dhe lëvizjen e artikulacioneve. Fizioterapisti manual është një specialist i lëvizjeve i cili është trajnuar në vlerësimin dhe rivendosjen e modeleve normale të lëvizjes. Ne jemi mjeshtër të biomekanikës së aplikuar dhe kuptojnë plotësisht kinetikën dhe kinematikën që po veprojnë mbi një individ gjatë kryerjes së detyrave funksionale. Farrell et al vënë në dukje se OMPT “nuk është një specialitet që përdor vetëm teknika të lëvizjes pasive, por më tepër një specialitet, indikacionet e të cilit janë multi-faktoriale që evoluojnë nga kriteret klinike dhe jo nga përshkrimet e patologjisë”. Riddle njeh vlerën e OMPT si një mjet vlerësues që mund të përdoret për mbledhjen e të dhënave për individët me dëmtim muskuloskeletor.

Mobilizimi / Manipulimi

Maitland e përkufizon mobilizimin si lëvizje pasive që kryhet me një ritëm dhe një gradë në një mënyrë në të cilën pacienti është në gjendje të parandalojë kryerjen e teknikës. Grieve dallon termin manipulim nga mobilizimi duke e përkufizuar manipulimin si “një lëvizje e lokalizuar me saktësi, e vetme, e shpejtë dhe vendimtare me amplitudë të vogël pas pozicionimit të kujdesshëm të pacientit”. Më tej ai vëren se manipulimi mund të ketë një efekt rajonal ose më të lokalizuar. Paris pretendon se termat mobilizim dhe manipulim janë identikë në kuptim dhe kështu mund të përdoren në mënyrë të ndërsjellë; ato përshkruhen si lëvizje pasive e aftë në një artikulacion.

Dokumenti që ka qenë më i dobishëm në komunikimin e terminologjisë dhe përcaktimin e fushës së praktikës OMPT është Udhëzuesi për praktikën e terapistit fizik (GPTP). GPTP thotë se “mobilizimi/manipulimi është një teknikë e terapisë manuale që përfshin një vazhdimësi lëvizjesh pasive të aftë në nyje dhe/ose inde të buta të lidhura që aplikohen me shpejtësi dhe amplituda të ndryshme, duke përfshirë një amplitudë të vogël, lëvizje terapeutike me shpejtësi të lartë.

Mobilizimi Me Lëvizje (MWM)

Brian Mulligan shpikësi i konceptit Mulligan dhe i teknikave MWM të cilat janë e vetmja në fushën e gjithë sistemit muskuloskeletore “Hands-on manual therapy” që kur indikohen ju jep rezultat të menjëhershëm pa dhimbje.

Një MWM mund të përkufizohet si një force ndihmëse pasive (mobilizim ose ‘M’ e parë në MWM) e mbajtur të një artikulacion ndërsa pacienti përformon një veprim aktiv që më parë cilësohej problematik për t’u kryer. Një aspekt i rëndësishëm i MWM është identifikimi i veprimit të cilin pacienti ka vështirësi të përformojë. Ky veprim (movement ose ‘M’ e dytë në MWM) zakonisht është një lëvizje ose kontraktim muskuli që përformohet tek vendi i dhimbjes ose në fund të ROM-it. Ky veprim quhet Client Specific Impairment Measure (CSIM).

Forca ndihmëse pasive zakonisht ushtron një lëvizje rrëshqitëse translatore ose rrotulluese tek artikulacioni dhe si e tillë duhet të aplikohet pranë linjës artikulare për të shmangur lëvizje të padëshirueshme. Mund të aplikohet manualisht më duart e terapistit ose pacientit, ose më anë të një rripi, ose edhe ngjitës sportiv të aplikuar tëk lëkura. Drejtimi i lëvizjes ndihmëse që përdoret është ai që ka efektin më të madh pozitiv në CSIM.

Një qasje iterative mund të jetë e nevojshme për të gjetur drejtimin e duhur të lëvizjes rrëshqitëse. Lëvizja duhet të aplikohet paralelisht me planin e trajtimit i cili kalon mbi sipërfaqen e artikulacionit konkav.

MWM mund të intëgrohet lehtësisht në ekzaminime standarde fizike të terapisë manuale. Ndryshe nga qasjet e Matiland dhe Kaltenborn, nuk ka sistem për të vleresuar forcen dhe sasinë e lëvizjes në MWM. Kur aplikon MWM, praktikanti duhet të aplikojë sa më shumë forcë të jetë e mundur për të përmiresuar CSIM pa shkaktuar dhimbje. Një aspekt i rëndësishëm i MWM është aplikimi i over-pressure të CSIM në piken e fundit të lëvizjes, por vetëm nëse nuk ka dhimbje. Një tjetër komponent është edhe vetë-trajtimi që është i nëvojshëm për shumicën e pacientëve.

Gradat e mobilizimit të artikulacioneve

Përshkrimet e gradëve të mobilizimit i janë atribuar prej kohësh punës së Geoffrey Maitland. Edhe pse më së shpeshti përdoret për t’iu referuar mobilizimit që përdor lëvizjen aksesore, këto gradë mund të përdoren gjithashtu për të përcaktuar mënyrën në të cilën ndodh mobilizimi fiziologjik.

Kur adoptohet ky sistem gradimi, është thelbësore që terapisti manual të vlerësojë pikën në Range OF  Movement në të cilën ndodh bariera e parë (Resistance 1 ose R1) dhe barriera përfundimtare (Resistance 2 ose R2).

Grada I = Amplitudë e vogël, e shkurtër e R1

Grada II = Amplitudë e madhe, e shkurtër e R1

Grada III– = Amplitudë e madhe e marrë në R1

Grada III = Amplitudë e madhe e marrë në 50% R1-R2

Grada III- = Amplitudë e madhe e marrë në 25% R1-R2

Grada III+ = Amplitudë e madhe e marrë në 75% R1-R2

Grada III++ = Amplitudë e madhe e marrë në R2

Grada IV– = Amplitudë e vogël e marrë në R1

Grada IV- = Amplitudë e vogël e marrë në 25% R1-R2

Grada IV = Amplitudë e vogël e marrë në 50% R1-R2

Grada IV+ = Amplitudë e vogël e marrë në 75% R1-R2

Grada IV++ = Amplitudë e vogël e marrë në R2

Grada V = Amplitudë e vogël, shpejtësi e lartë në R2 dhe më gjerë

Lëvizja e artikulacioneve periferike

Lloji i lëvizjes që është i disponueshëm në çdo artikulacion të caktuar është ose translatore ose rrotullues. Lëvizja translatore, ose lineare, e cila përkufizohet si lëvizja e një segmenti të trupit në një rrugë të drejtë. Lëvizja rrotulluese, ose këndore, është lëvizja e një segmenti rreth një boshti. Në trupin e njeriut, ky bosht rrallëherë fiksohet; përkundrazi, këto boshte ndryshojnë vazhdimisht gjatë lëvizjes. Boshti rreth të cilit lëvizin segmentet përgjatë rrugës së tyre nganjëherë quhet qendra e menjëhershme e rrotullimit.

Kaltenborn përshtati punën e MacConaill dhe mbështeti nocionin se një kombinim i rrotullimit dhe rrëshqitjes, i quajtur roll-gliding, ndodh midis sipërfaqeve të artikulacioneve gjatë lëvizjes normale. Rrotullimi përkufizohet si një lëvizje këndore që përfshin përafrimin e pikave të reja në një sipërfaqe artikulare me pika të reja në sipërfaqen tjetër artikulare. Drejtimi i rrotullimit është pa ndryshim në drejtimin në të cilin kocka po zhvendoset. Në të kundërt, rrëshqitja ndodh kur sipërfaqet e artikulacioneve janë kongruente dhe përkufizohet si një pikë e vetme në një sipërfaqe artikulare që vazhdimisht kontakton pika të reja në sipërfaqen tjetër artikulare. Ky koncept është bërë i njohur si rregulli konveks-konkave i  Kaltenborn dhe u përshkrua për herë të parë nga MacConaill. Kur një sipërfaqë artikulare konvekse lëviz, lëvizja rrotulluese dhe rrëshqitëse veprojnë në drejtime të kundërta. Kur një sipërfaqë artikulare konkave lëviz, këto veprojnë në të njëjtin drejtim. Kaltenborn-i e përdori këtë fakt të artrokinematikës për të gjetur drejtimin e duhur të lëvizjes translatore rrëshqitëse në mënyrë që të përcaktojë cila pjesë e kapsulës artikulare duhet të mobilizohet.

Termi osteokinematik mund të përkufizohet si lëvizja e gjymtyrëve ose pjesëve të trupit në lidhje me njëra-tjetrën dhe në lidhje me referencat mjedisore.

Artrokinemaatika është komponenti rrëshqitës i lëvizjes normale të artikulacionit, e cila përkufizohet si lëvizja relative që ndodh midis sipërfaqeve artikulare dhe strukturave brenda një artikulacioni.

Termi kinematikë përkufizohet si studimi i lëvizjes që nuk merr parasysh forcat përgjegjëse për prodhimin ose ndikimin e asaj lëvizjeje, ndërsa kinetika është studimi i lëvizjes në lidhje me forcat që veprojnë mbi të. Shtatë variabla kinematikë mund të merren parasysh gjatë vlerësimit të lëvizjes së kyçeve: lloji i lëvizjes, vendndodhja në të cilën ndodh lëvizja në hapësirë, drejtimi i lëvizjes, sasia e lëvizjes, shpejtësia e lëvizjes, përgjigja simptomatike e pacientit ndaj lëvizes dhe cilësia e modelit të preferuar të lëvizjes.

KUNDËRINDIKIMET PËR MOBILIZIMIN TË ARTIKULACIONEVE

Absolute Contraindications:

• Në prani të hipermobilitetit ose jo stabilitetit të artikulacioneve.
• Në prani të inflamacionit ose efusionit së artikulacioneve.
• Nëse nga ana mjekësore është e paqëndrueshme.
• Në prani të dhimbjes akute që përkeqësohet me përpjekje të përsëritura.
• Radikulopati akute.
• Frakturat.
• Çrregullim i koagulimit të gjakut.
• Deteriorating central nervous system pathology

Qasjet në Orthopaedic Manual Physical Therapy

• The Cyriax Approach
• The Nordic Approach
• The Paris Approach
• The McKenzie Method
• The Mulligan Concept
• The Canadian Approach
• The Functional Mobilization Approach